Berberyna – co to jest i jak działa? Analiza preparatów z apteki

Suplementy z berberyną są bardzo popularne w insulinooporności czy cukrzycy typu 2. Czy warto stosować berberynę? Czy berberyna może zaszkodzić?

Co to jest berberyna?

Pewnie każdy z Was coś tam już słyszał o berberynie. A jednak wciąż wiele jest mitów i niedopowiedzeń. Co to w zasadzie jest ta berberyna? Jakaś roślina czy konkretna substancja?

Berberyna to sól amonowa pochodząca z alkaloidu izochinolinowego. Jej stosowanie wywodzi się z medycyny chińskiej. Źródłem berberyny są różne części roślin takich jak: berberys pospolity, gorzknik kanadyjski, cynowód chiński.

Co to jest berberyna HCl?

Niekiedy spotykam się z niezrozumieniem tej kwestii i szukaniem koniecznie berberyny z dopiskiem HCl. Substancje czynne często występują w postaci różnych soli. Dla przykładu NaCl taki z kuchni to sól zbudowana z chloru i sodu. W przypadku berberyny jest podobnie. Dopisek „HCl” oznacza, że w produkcie jest użyta sól chlorkowa. To właśnie sole chlorkowe lub siarczany berberyny są najczęściej stosowane w preparatach.

Co może zrobić dla nas berberyna?

• Uważa się, że może wpływać pozytywnie na gospodarkę węglowodanową i poprawiać wrażliwość tkanek na insulinę.
• Może wpływać pozytywnie na gospodarkę lipidową (wspomaga utrzymanie prawidłowego cholesterolu) i ciśnienie krwi.
• Ma działanie antyoksydacyjne, może zmniejszać stan zapalny.
• Może pozytywnie wpływać na mikrobiom. 

Czy berberyna to „naturalna metformina”? A może to „naturalny Ozempic”?

W sieci możecie spotkać się z takimi krzykliwymi nagłówkami i porównaniami. Jednak warto podkreślić, że berberyna nie jest zrejestrowana jako lek, a metformina oraz semaglutyd są lekami na receptę.

To, że w badaniach możemy przeczytać, że berberyna uwrażliwia tkanki na insulinę i zmniejsza wchłanianie glukozy w jelitach (jak metformina) lub że pobudza wydzielanie naturalnego GLP-1, nie oznacza jeszcze, że można ją traktować jako zamiennik lub uznawać, za „naturalną” postać wspomnianych leków na receptę. 

O różnicach między suplementami diety, a lekami lub wyrobami medycznymi i lekami ziołowymi znajdziesz więcej informacji w moim Ebooku.

Czy berberyna może zaszkodzić?

W opublikowanych badaniach berberyna okazała się dobrze tolerowana i powodowała jedynie niewielkie i nieliczne działania niepożądane. Pomimo stosowania na szeroką skalę jako suplementu ziołowego berberyna nie została powiązana z opublikowanymi przypadkami klinicznie widocznego uszkodzenia wątroby. Zgłaszano w niektórych źródłach wzrost stężenia bilirubiny. Częstość występowania reakcji nadwrażliwości na berberynę również nie jest znana.

Berberyna stosowana sama lub w skojarzeniu z doustnymi środkami hipoglikemizującymi w leczeniu cukrzycy typu 2 nie zwiększała znacząco częstości występowania zdarzeń niepożądanych lub ryzyka hipoglikemii. Aczkolwiek mimo wszystko przy wprowadzaniu każdej dodatkowej suplementacji warto częściej monitorować stężenie glukozy we krwi.

Objawy, które są zgłaszane najczęściej, dotyczą dolegliwości żołądkowo-jelitowych, takich jak:

• ból brzucha, nudności, biegunka, gazy.

Czy można łączyć berberynę z metforminą?

Ja nie polecam łączyć tych dwóch preparatów na własną rękę. Czasami połączenie może okazać się sensowne, ale w niektórych przypadkach wręcz przeciwnie – istnieje ryzyko nasilenia niepotrzebnych dolegliwości żołądkowo-jelitowych bez poprawy efektów w zakresie insulinowrażliwości.

Według mnie dobrym rozwiązaniem jest przeznaczyć 3–4 miesiące na dietę i aktywność fizyczną (tak „na serio”). Jeśli wciąż nie ma polepszenia – dopiero wtedy rozważyć tego typu wsparcie o ile Twoja sytuacja nie wymaga od razu wprowadzenia farmakoterapii (leków na receptę). Jeśli stosujesz już metforminę, ale wciąż nie widzisz efektów i chcesz wprowadzić dodatkową suplementację – skonsultuj to z lekarzem.

Czy stosujemy berberynę czy metforminę – żaden z preparatów nie zwalnia z najważniejszego, czyli dalszej pracy nad zmianą nawyków żywieniowych i regularnej aktywności. 

Produkty z berberyną

Wszystkie produkty to suplementy diety. Jeśli decydujesz się na stosowanie berberyny, wybierz produkt standaryzowany na jej ilość. Choć berberyna ma coraz więcej udowodnionych korzyści, to nadal nie jest to lek, lecz suplement diety, dlatego na rynku są produkty różnej jakości i w różnych dawkach. Preparaty pojawiły się losowo. Opisałam kilka przykładów na podstawie materiałów dostępnych na stronach producentów oraz w aptekach internetowych. Ten wpis nie jest sponsorowany, a pojawiające się nazwy preparatów są zamieszczone w celach edukacyjnych.

Swanson	1 kaps.: berberyna HCl (z Berberis aristata) (korzeń) 400 mg	kapsułki	Na polskiej stronie brakuje informacji o standaryzacji lub DER. Producent deklaruje, że chlorowodorku berberyny jest 400 mg, ale nie wiemy, z jakiej ilości surowca
OstroVit, Berberyna	1 tabl.: ekstrakt z korzenia berberysu 500 mg (w tym: berberyna (2%) 10 mg)	tabletki	Mamy standaryzację, ale berberyny niewiele (10 mg) w stosunku do dawek stosowanych w badaniach
Allnutrition Berberine HCL	1 kaps.: ekstrakt z berberysu indyjskiego 510 mg, w tym berberyna HCL 500 mg	kapsułki	Mamy standaryzację. Producent zaleca tylko 1 kaps. dziennie, co może być niewystarczającą dawką

Aura Herbals Berberyna	2 kaps.: ekstrakt z kory berberysu 500 mg, w tym berberyna 490 mg	kapsułki	Mamy standaryzację. Producent zaleca tylko 2 kaps. dziennie, co może być niewystarczającą dawką
Zioła w tabletkach Morwa Biała Forte + Berberyna Colfarm	1 tabl.: wyciąg z korzenia berberysu 103 mg, w tym berberyna 100 mg	tabletki	Preparat dwuskładnikowy: berberyna + morwa. (Wyciąg z liści morwy białej 600 mg, co odpowiada 6000 mg w przeliczeniu na suszone liście). Mamy standaryzację wyciągu berberyny, ale niestety jest jej bardzo mało.
SFD Berberyna HCL	1 tabl.: ekstrakt z berberysu indyjskiego 510 mg, w tym berberyna HCl 500 mg	tabletki	Mamy standaryzację. Producent zaleca tylko 1 tabl. dziennie, co może być niewystarczającą dawką

Przegląd preparatów pochodzi z mojego Ebooka i został wykonany w 2023 roku. Niestety nie jestem w stanie śledzić na bieżąco zmian w składach poszczególnych preparatów, dlatego zawsze upewnij się czy producent nie zmienił nich w preparacie na lepsze/gorsze.

Więcej informacji znajdziesz w moim Ebooku o suplementach diety w insulinooporności i cukrzycy. 

Jak stosować berberynę?

Dawkowanie najczęściej zalecane w badaniach to 2-3 × 500 mg na dobę. Najlepiej zażywać podczas posiłku. Oczywiście każdy z producentów preparatu określa to również indywidualnie.

Berberyna – co ja o tym myślę?

W przypadku insulinooporności lub stanu przedcukrzycowego, gdy lekarz nie zalecił jeszcze metforminy, berberyna może być pewnym wsparciem (1500 mg/dzień w 3 dawkach podzielonych). Jeśli stosujesz już leki, a mimo to szukasz dodatkowej suplementacji – skonsultuj się z lekarzem, czy w Twojej sytuacji to będzie potrzebne i bezpieczne.

Chciałabym Ci jeszcze raz przypomnieć, że żaden suplement, nawet berberyna, nie zastępuje leków, takich jak np. metformina. Każdy suplement będzie mniej przebadany, niż lek na receptę. Żaden lek na receptę, bez recepty i żaden suplement diety nie zastępuje zdrowych nawyków żywieniowych, regularnej aktywności fizycznej czy odpowiedniej ilości snu.

A może masz ochotę zobaczyć film na temat berberyny? Zapraszam!