Każda osoba, która ma insulinooporność, zespół policystycznych jajników, stan przedcukrzycowy, cukrzycę i stosuje metforminę – narażona jest na niedobór witaminy B12.
Poza tym niedobór grozi ogromnej grupie polskich pacjentów, którzy:
– stosują długotrwale inhibitory pompy protonowej, czyli w skrócie IPP,
– osobom unikającym produktów odzwierzęcych
– osobom po 50-65 roku życia
– osobom, które z różnych powodów mają problemy z odpowiednim wchłanianiem witamin z pokarmu, z pracą przewodu pokarmowego, z chorobami żołądka i jelit, jak:
-choroba Leśniowskiego i Crohna, wrzody żołądka, refluks, stan po operacji bariatrycznej
– niedożywienie (bardzo częste u seniorów)
– nadużywanie alkoholu.
Nie chce Ci się czytać? Zobacz film
Witamina B12, czy inaczej kobalamina to niesamowicie ważna witamina, którą musimy dostarczać z naszą dietą. Witamina B12 wpływa głównie na funkcjonowanie układu krwionośnego i nerwowego.
Źródła witaminy B12
Źródłem witaminy B12 są produkty odzwierzęce. Nie tylko mam tutaj na myśli mięso, ale też:
– podroby,
– ryby,
– nabiał,
– produkty mleczne,
– jajka.
Niestety nie dotarłam do informacji, żeby istniały roślinne, sensowne źródła witaminy B12. Można jednak znaleźć produkty roślinne fortyfikowane, czyli wzbogacone w witaminę B12 – np. napoje roślinne, zamienniki mięsa, płatki. Są pewnym źródłem tej witaminy, ale może to być niewystarczające, więc warto w takiej sytuacji rozważyć dodatkową suplementację.
Samo spożywanie źródeł witaminy B12 to dopiero początek drogi, ponieważ nasz organizm przyswaja ją w kilku etapach. I często zaburzenia pojawiające się na tych etapach przyswajania, są przyczyną jej późniejszego niedoboru. Zjadamy witaminę B12, ale ona po prostu się nie wchłania jak powinna. Dlatego niedobory witaminy B12 nie powstają jedynie przez to, że nie spożywamy jej źródeł.
Metformina a niedobór witaminy B12
Spadek poziomu witaminy B12 po zastosowaniu metforminy może rozpoczynać się już od 4. miesiąca (!) stosowania leku, ale objawy kliniczne pojawiają się zwykle po 5–10 latach ze względu na magazyny witaminy B12 w wątrobie.
Uważa się, że metformina zmniejszać poziom witaminy B12 poprzez hamowanie jej wchłaniania w jelicie krętym i między innymi zmianę poziomu czynnika wewnętrznego (IF) i motoryki jelita cienkiego. Dlatego bardziej mówimy o zaburzonym wchłanianiu tej witaminy, a nie jej „wypłukiwaniu” przez lek.
Metformina może również zwiększać gromadzenie się witaminy B12 w wątrobie. Zmienia to dystrybucję tkankową i metabolizm tej witaminy – czyli wprawdzie ją mamy, ale nie jest ona wykorzystywana tak, jak powinna, i dlatego mogą pojawić się objawy niedoboru.Metformina może też zmieniać metabolizm i wchłanianie zwrotne kwasów żółciowych w krążeniu jelitowo-wątrobowym, z którego zwykle pewne ilości witaminy B12 są ponownie przyswajane, ale w tym przypadku ta reabsorpcja może być mniej efektywna.
Ważne! To, że metformina przyczynia się do niedoboru witaminy B12, nie oznacza, że ten lek jest szkodliwy dla pacjentów i że trzeba go koniecznie odstawić. Jest mnóstwo leków, przy których po prostu trzeba być przygotowanym na pewne zmiany, ewentualną suplementację i trzymać rękę na pulsie w pewnych kwestiach. Poza tym stosowanie metforminy to nie jedyny czynnik, który może powodować niedobór witaminy B12.
Jak i kiedy sprawdzić, czy mamy niedobór witaminy B12?
Badania skierowane na oszacowanie witaminy B12 w organizmie warto wykonać przede wszystkim, gdy martwią nas objawy takie jak:
– osłabienie, przemęczenie,
– problemy z apetytem,
– przewlekłe wzdęcia czy zaparcia,
– zaburzenia czucia, drętwienia,
– zaburzenia nastroju, nastrój depresyjny
– zaburzenia pamięci.
Niestety te objawy są dość niespecyficzne, dlatego warto też zainteresować się badaniem, gdy jesteśmy po prostu we wspomnianych na początku przeze mnie grupach ryzyka niedoboru.
Wartości referencyjne stężenia witaminy B12 mieszczą się w zakresie 148–740 pmol/l, przy czym wartości między 148 a 200 pmol/l uważa się za „graniczne”, które mogą sugerować już niedobór.
Czy oznaczenie po prostu witaminy b12 we krwi może wystarczyć? Niestety nie. Taki wynik może w pewnych sytuacjach wskazywać na normę, choć nam może mimo tego grozić niedobór. Taki wynik fałszywie pozytywny może być spowodowany oznaczeniem też pokrewnych form witaminy b12, ale powiedzmy “nieaktywnych”.
Dlatego często poleca się dodatkowo oznaczenie stężenia homocysteiny. Jej podwyższony poziom może być związany z niedoborem B12. Norma w oznaczeniach laboratoryjnych dla homocysteiny mieści się w granicach 5–15 µmol/l.
Innym badaniem, które jest również polecane, ale niestety bardziej kosztowne, jest oznaczenie MMA czyli kwasu metylomalonowego – jego poziom może być obniżony przy niedoborze witaminy B12.
Jakie dawki i formy witaminy b12 są odpowiednie przy suplementacji?
Taką minimalną dawką, którą można stosować w profilaktyce niedoboru jest 100 µg/dobę.
Dawki 500 – 1000 µg to już trochę większe ilości, które warto wprowadzać po indywidualnej konsultacji z lekarzem czy farmaceutą. W ogóle każdą suplementację warto dobierać indywidualnie na podstawie badań, bo zobaczcie, że rozstrzał dawek jest dość spory od 100 do 1000 µg.
W moim ebooku przygotowałam dla Was zestawienie produktów dostępnych w polskich aptekach i możecie tam łatwo sprawdzić i porównać ze sobą preparaty – które mają cyjano-, a które metylokobalaminę, które to leki, a które suplementy diety i w jakich dawkach występuje w nich witamina B12. Oczywiście to moje autorskie zestawienie, żadna firma nie miała wpływu na to co znajdzie się w ebooku.