Czy berberyna obniża poziom cukru i redukuje masę ciała? Czy można nazywać ją naturalną metforminą czy nawet Ozempicem? I w końcu – jeśli chcemy ją stosować to kiedy warto i czym kierować się w wyborze najlepszego preparatu. To wszystko postaram się wyjaśnić w tym wpisie.
A jeśli wolisz słuchać – na kanale W związku z cukrzycą znajdziesz film:
Berberyna to konkretna cząsteczka, alkaloid izochinolinowy, którego źródłem są różne części roślin takich jak berberys pospolity, gorzknik kanadyjski czy cynowód chiński.
Pewnie zastanawiacie się czy, a jeśli tak to jak może ona pomagać osobom z insulinoopornością, cukrzycą i nadwagą. Jedną z najczęściej wymienianych właściwości jest działanie antyoksydacyjne i przeciwzapalne, czyli pomaga zmniejszać stan zapalny, który przewlekle utrzymuje się u osób, które borykają się z tego typu zaburzeniami.
Uważa się też, że berberyna:
- może wspierać nas w utrzymaniu prawidłowego stężenia glukozy na czczo, po posiłku oraz hemoglobiny glikowanej
- może poprawiać wrażliwość tkanek na insulinę
- może też wpływać pozytywnie na gospodarkę lipidową, czyli wspomaga utrzymanie prawidłowego cholesterolu
- i w końcu – może pozytywnie wpływać na mikrobiom.
Ale czy ten wpływ na poziom cukru jest znaczący? O jakich wartościach mówimy? Różnica przed i po stosowaniu berberyny to średnio ok. 10-18 mg/dl w przypadku stężenia glukozy czy 0,6 % w przypadku hemoglobiny glikowanej.
Jeśli chodzi o wpływ berberyny na masę ciała to nie znalazłam danych mówiących o spektakularnych efektach, bo to wartości z zakresu 0,1 do max 2 kg.
Berberyna to naturalna metformina? A może naturalny Ozempic?
Tego typu porównania, które oczywiście mają swoje źródło w zagranicznych mediach społecznościowych absolutnie nie mają sensu, a nawet wprowadzają w błąd.
- Przede wszystkim główną różnicą jest to, że berberyna jest suplementem diety, a wspomniane leki jak preparaty metforminy czy semaglutydu – jak np. Ozempic – lekami na receptę. To całkowicie inne kategorie i inne wymagania wprowadzania produktu na rynek. Każdy suplement będzie mniej przebadany od leku na receptę – to jest fakt.
- Druga sprawa to jakość produktów – suplementy badane są jak żywność, a leki jak… leki – wiemy o nich o wiele więcej, choćby to, jak długo utrzymują się w naszym organizmie w danej dawce, jakie są przeciwwskazania i działania niepożądane. W porównaniu z tym – o suplementach diety wiemy niewiele i często nie mamy nawet ulotki w opakowaniu. Co nie oznacza też, że suplementy diety to samo zło. Nie, to po prostu dwie różne kategorie.
- Porównanie “naturalnego” i “trującej chemii” nadal ma ogromną moc marketingową. A w rzeczywistości i berberyna i metformina czy semaglutyd to po prostu chemia. Uwierzcie mi – producenci berberyny nie zrywają tych kapsułek z drzew rosnących na świętych wzgórzach. 😉 Nie bronię tutaj firm farmaceutycznych i ich sposobów na marketing, ale branża suplementów diety i wiecznych zniżek u influencerów, trenerów itd. też ma się świetnie.
Podsumowując – to, że w badaniach możemy przeczytać, że berberyna uwrażliwia tkanki na insulinę i zmniejsza wchłanianie glukozy w jelitach (jak metformina) lub, że pobudza wydzielanie naturalnego GLP-1 (coś jak semaglutyd), nie oznacza jeszcze, że można ją traktować jako zamiennik lub uznawać, za “naturalną” postać wspomnianych leków na receptę.
Berberyna – dla kogo i kiedy?
To gdzie według mnie jest miejsce berberyny? Ogólnie ujmując – między zmianą stylu życia, a farmakoterapią.
- Według mnie berberyna może być wsparciem do zmiany stylu życia, w przypadku insulinooporności lub stanu przedcukrzycowego, gdy lekarz nie zalecił jeszcze metforminy lub innego leku, ponieważ nie jest on potrzebny w Waszej sytuacji.
- Jeśli stosujesz już leki, a mimo to nie widzisz efektów – spróbuj przeanalizować swoje zmiany w nawykach żywieniowych i aktywności. Czy możesz coś poprawić? Jeśli w Twojej opinii potrzebujesz dodatkowej suplementacji – przed jej zastosowaniem skonsultuj to z lekarzem lub farmaceutą, czy w Twojej sytuacji będzie to sensowne i bezpieczne.
Czy można łączyć berberynę z metforminą?
Są różne opinie, nie spotkałam się z kategorycznym zakazem, nie znalazłam informacji, by łączenie wpływało istotnie na ryzyko hipoglikemii czyli zbyt niskiego cukru ALE w mojej opinii zwykle nie warto łączyć tych produktów, ponieważ dodatkowy efekt może być niewielki, a niestety mogą nasilić się działania niepożądane jak bóle brzucha, nudności, biegunka lub zaparcia.
Kiedy stosowanie berberyny to nienajlepszy pomysł?
- Kiedy zamiast zmiany nawyków żywieniowych, sposobów radzenia sobie ze stresem, zajadaniem stresu, regularnej aktywności fizycznej, szukasz suplementu, który miałby to zastąpić. Żaden suplement diety – i powiem więcej, bo nawet żaden lek! nie zastąpi zmiany Waszego stylu życia.
- Kiedy planujesz wydać fortunę na modny suplement, który nie zawiera odpowiedniej ilości berberyny, a do tego pochodzi z podejrzanej strony internetowej.
- Jeśli jesteś w ciąży lub karmisz piersią
Jak wybrać dobry preparat z berberyną?
Stety albo niestety – wszystkie produkty z berberyną, które możemy znaleźć na rynku to suplementy diety. Co to oznacza? W ogromnym skrócie – każdy suplement będzie gorzej przebadany, niż lek bez recepty lub na receptę. Wynika to po prostu z tego, że suplementy diety podlegają pod prawo żywnościowe i kontrolę nad nimi sprawuje GIS, a leki pod prawo farmaceutyczne i pilnuje tego GIF – zasady i warunki wprowadzenia tych produktów na rynek są inne. Z tego powodu suplementy są lepsze i gorsze, bo przecież producent nie musi się przykładać do ich jakości, ale może. Jak rozpoznać w takim razie te lepsze preparaty?
- Jeśli producentem jest firma, która produkuje również leki – możemy podejrzewać, że suplementy diety będą pochodzić z zakładu, który dba o jakość i nie zaniża jej specjalnie by wyprodukować suplement.
- Druga sprawa to standaryzacja. Jeśli producent podaje z jakiego dokładnie surowca pochodzi berberyna oraz ile dokładnie się jej znajduje – to dobry znak. Dla przykładu: “ekstrakt z kory berberysu 500 mg, standaryzowany na berberynę 490 mg”
- Według obecnego stanu wiedzy najczęściej badana dawką jest od 1000-1500 mg berberyny dobowo w 2 lub 3 dawkach podzielonych. Przejrzałam produkty dostępne w aptekach pod tym kątem i okazuje się, że stosując się do zaleceń producentów nie zawsze jesteśmy stanie dostarczyć takie dawki dobowe, po prostu berberyny w tych produktach jest za mało.
- Czy musi to być koniecznie “berberyna hcl”? Często szukacie koniecznie berberyny z dopiskiem HCl. O co chodzi z tym “hcl”? Substancje czynne często występują w postaci różnych soli. Dla przykładu NaCl taki z kuchni to sól zbudowana z chloru i sodu. W przypadku berberyny jest podobnie. Dopisek “Hcl” oznacza, że w produkcie jest użyta sól chlorkowa. To właśnie sole chlorkowe lub siarczany berberyny są stosowane w preparatach najczęściej. Nie dotarłam do źródeł, które jasno wskazują wyższość soli chlorkowej nad innymi.
Źródła:
- https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Berberine
- https://www.efsa.europa.eu/en/call/call-data-scientific-opinion-evaluation-safety-use-plant-preparations-containing-berberine
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30393248/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36467075/
- https://www.washingtonpost.com/wellness/2023/06/20/berberine-weight-loss-natures-ozempic/